आजकाल आपण जेवणात वापरतो ते खाद्य तेल म्हणजेच स्वयंपाकाचं तेल खूप महाग झालं आहे. ही बातमी सर्वसामान्य लोकांसाठी म्हणजेच सामान्य कुटुंबांसाठी चिंतेची गोष्ट बनली आहे. कारण घरात दररोज वापरले जाणारे तेल आता जास्त पैशात मिळत आहे. त्यामुळे घराचा खर्च वाढला आहे आणि बजेट बिघडले आहे.
कोणत्या तेलाचे दर किती झाले?
सध्या बाजारात तेलाचे दर असे आहेत:
- पाम तेल: १ लिटर ₹१७० ते ₹१८०
- सोयाबीन तेल: १ लिटर ₹१६० ते ₹१७०
- सूर्यफूल तेल: १ लिटर ₹१७५ ते ₹१८५
याशिवाय, काही ठिकाणी किलोने दर असे आहेत:
- सोयाबीन तेल ₹१२८ वरून ₹१३५ झाले
- सूर्यफूल तेल ₹१५८ झाले
- मोहरी तेल ₹१६६ झाले
तेल महाग का झाले?
1. तेल आयात करताना लागणारा कर वाढला
आपण भारतात सगळं तेल तयार करत नाही. काही तेल आपल्याला परदेशातून आणावं लागतं. हे आणताना सरकार कर घेतं. पूर्वी कमी कर होता. आता सरकारने तो कर वाढवला आहे. म्हणून परदेशातून येणारे तेल महाग झाले आणि त्यामुळे आपल्याकडेही तेलाचे दर वाढले.
2. परदेशातून येणाऱ्या तेलात घट
पूर्वी जास्त तेल परदेशातून येत होतं. पण गेल्या काही महिन्यांत हे प्रमाण कमी झालं. त्यामुळे आपल्याकडे तेल कमी उपलब्ध आहे आणि तेल जास्त महाग झालं.
3. परदेशातही तेलाचे दर वाढले
इतर देशांमध्ये हवामान बदल, वादळ, पाऊस यामुळे तेलबिया म्हणजेच तेल देणाऱ्या बियांचे उत्पादन कमी झाले. त्यामुळे तिथेही तेल महाग झाले आणि त्याचा परिणाम आपल्याकडेही झाला.
भारतात तेलाची मागणी आणि उत्पादन
भारत जगात खूप तेल वापरतो. आपल्याला लागणाऱ्या १० तेल बाटल्यांपैकी ६ बाटल्या परदेशातून येतात. म्हणून जर तिकडं काही घडलं तर इथं दर लगेच वाढतात.
आपल्या देशात ३९.२ दशलक्ष टन बिया तयार होतात. पण सरकारचं उद्दिष्ट आहे की हे उत्पादन वाढवून ६९.७ टन करायचं. त्यामुळे आपण जास्तीत जास्त देशातच तेल तयार करू शकतो आणि परदेशावर अवलंबून राहायचं नाही.
तेल महाग झाल्यामुळे काय परिणाम झाले?
- घरचा खर्च वाढला:
प्रत्येक घरात तेल लागते. जेव्हा तेल महाग होते, तेव्हा घरात जेवण बनवताना खर्च वाढतो. - हॉटेल्समध्येही असर:
तेल महाग झाल्यामुळे हॉटेल आणि खाण्याच्या दुकानांचे दरही वाढले. काहीजणांनी जेवणाचे आकार कमी केले आहेत. - महागाई वाढली:
तेलाच्या दरामुळे इतर वस्तूंचेही दर वाढतात. म्हणून सगळीकडे महागाई वाढली आहे.
सरकार काय करतंय?
- देशातच तेल तयार करण्यावर भर:
शेतकऱ्यांना मदत दिली जात आहे. चांगल्या बिया, अनुदान, सल्ला दिला जातो. - तेलाचा साठा नीट ठेवायचा:
काही लोक जास्त तेल साठवून ठेवतात. सरकारने अशा लोकांवर कारवाई केली आहे. - कर कमी करण्याचा विचार:
सरकार परदेशातून येणाऱ्या तेलावर कमी कर लावण्याचा विचार करत आहे, म्हणजे दर पुन्हा कमी होतील.
पुढे काय होणार?
विशेषज्ञ सांगतात की, काही महिन्यांनंतर तेलाचे दर थोडे स्थिर राहू शकतात. पण त्यासाठी आपल्याला देशातच जास्त तेल तयार करावं लागेल.
आपल्यासाठी काय उपाय?
सर्वसामान्य लोकांनी जरा जपून तेल वापरायला हवं. स्वस्त पर्याय वापरता येतील. सरकारही त्यासाठी काम करत आहे. पुढील काळात परिस्थिती सुधारेल, अशी आशा आहे.