महाराष्ट्र सरकारने बांधकाम कामगारांसाठी अनेक उपयुक्त योजना सुरू केल्या आहेत. बऱ्याच लोकांना फक्त भांडी आणि पेटी मिळते इतकीच माहिती असते, पण या योजनेखाली अजून खूप साऱ्या योजना आहेत. या सर्व योजना बांधकाम क्षेत्रात काम करणाऱ्या लोकांसाठी आहेत. त्यामुळे या योजनांची माहिती समजून घेणे, पात्रता काय आहे हे जाणून घेणे, आणि अर्ज कसा करायचा हे जाणून घेणे खूप गरजेचं आहे.
बांधकाम कामगार म्हणजे जे लोक इमारती तयार करताना वेगवेगळी कामं करतात. उदा. जमीन खोदणारे, विटा लावणारे, सुतारकाम करणारे, वेल्डिंग करणारे, रंगकाम करणारे, फरशी बसवणारे आणि इतर काम करणारे सगळे या योजनेमध्ये येतात.
ही योजना अशा लोकांसाठी आहे जे रोज काम करत असतात पण त्यांना पगार किंवा इतर फायदे नियमित मिळत नाहीत. म्हणूनच सरकारने त्यांच्यासाठी खास योजना तयार केल्या आहेत.
नोंदणीसाठी लागणारी कागदपत्रं:
- पासपोर्ट साइज फोटो
- किमान ९० दिवसांच्या कामाचं प्रमाणपत्र
- आधार कार्ड किंवा मतदान ओळखपत्र
- पत्ता पुरावा – उदा. रेशन कार्ड किंवा बँक पासबुक
हे सर्व कागदपत्रं तयार ठेवल्यानंतर ऑनलाईन फॉर्म भरता येतो. हा फॉर्म घरबसल्या भरता येतो, आणि प्रक्रिया सोपी आहे.
योजनेअंतर्गत मिळणारे फायदे:
1. वैयक्तिक गरजांसाठी:
- कामाचं साहित्य खरेदीसाठी दर ३ वर्षांनी ₹५,०००
- पहिल्या लग्नासाठी ₹३०,०००
2. कुटुंबासाठी:
- बायकोच्या डिलिव्हरीसाठी ₹१५,००० (नैसर्गिक) किंवा ₹२०,००० (सिझेरियन)
- मुलीच्या लग्नासाठी ₹५१,०००
3. शिक्षणासाठी:
- शिष्यवृत्ती:
- १ली ते ७वीसाठी ₹२,०००
- ८वी ते १०वीसाठी ₹५,०००
- ११वी ते १२वीसाठी ₹१०,०००
- पदवीसाठी ₹२०,०००
- इंजिनियरिंगसाठी ₹५०,०००
- मेडिकलसाठी ₹१,००,०००
- आयटी/MCA कोर्ससाठी अनुदान
4. आरोग्य व सामाजिक सुरक्षा:
- गंभीर आजारासाठी ₹१,००,०००
- व्यसनमुक्ती उपचारासाठी ₹६,०००
- महात्मा फुले आरोग्य कार्डद्वारे ₹५,००,००० पर्यंत मोफत उपचार
5. अपघात आणि मृत्यू लाभ:
- अपंगत्व – ₹२,००,०००
- मृत्यूनंतर अंत्यसंस्कारासाठी ₹१०,०००
- पती/पत्नीला दरवर्षी ₹२४,००० (५ वर्षे)
- कामावर मृत्यू झाल्यास ₹५,००,०००
6. घरासाठी मदत:
- स्वतःचं घर बांधण्यासाठी एकूण ₹४,५०,०००
- केंद्र सरकारकडून ₹२,००,०००
- मंडळाकडून ₹२,५०,०००
अर्ज कसा करायचा?
- ऑनलाईन किंवा ऑफिसमध्ये जाऊन ऑफलाईन अर्ज करता येतो.
- प्रत्येक योजनेसाठी वेगळा फॉर्म भरावा लागतो.
- कोणतीही योजना मिळवण्यासाठी आधी नोंदणी करणे अत्यावश्यक आहे.
सरकार वेळोवेळी नवीन योजना जाहीर करत असते. त्यामुळे कामगारांनी नेहमी अपडेट राहावं. वेबसाइट आणि स्थानिक कार्यालयांकडून योग्य माहिती मिळवावी. या सर्व योजना गरीब आणि मेहनती कामगारांसाठी आहेत, त्यामुळे त्यांनी योग्य वेळेत अर्ज करून याचा फायदा घ्यावा. यामुळे त्यांचं आणि त्यांच्या कुटुंबाचं जीवन थोडं सुसह्य होईल.