सोने हे आपल्या भारतात खूप महत्वाचे आहे. आपल्याकडे लग्न, सण किंवा चांगल्या कामात लोक सोने खरेदी करतात. काही लोक गुंतवणूक म्हणजेच पैशाचे सुरक्षित ठिकाण म्हणून सुद्धा सोने खरेदी करतात. चला तर मग, सोने कशा प्रकारचे असते आणि त्याचे दर कसे ठरतात हे सोप्या भाषेत समजून घेऊया.
सोन्याचे प्रकार कोणते?
1. २४ कॅरेट सोने – गुंतवणुकीसाठी योग्य
- हे सोने सर्वात शुद्ध असते. यात ९९.९% सोने असते.
- हे खूप मऊ असते, त्यामुळे दागिने बनवता येत नाहीत.
- लोक हे सोने वीटा, नाणी किंवा बार्स (मोठे तुकडे) यासाठी घेतात.
- महाराष्ट्रात आज २४ कॅरेट सोन्याचा १० ग्रॅमचा दर ₹९७,४२० आहे.
2. २२ कॅरेट सोने – दागिन्यांसाठी योग्य
- या सोन्यात ९१.७% सोने आणि उरलेले इतर धातू असतात.
- त्यामुळे ते जरा मजबूत आणि टिकाऊ असते.
- भारतात बहुतेक दागिने हेच सोने वापरून बनवले जातात – जसे की मंगळसूत्र, बांगड्या, कुंडल्या.
- याचा आजचा दर १० ग्रॅम ₹८९,३०० आहे.
3. १८ कॅरेट सोने – फॅशनेबल दागिन्यांसाठी
- यात ७५% सोने आणि २५% इतर धातू असतात.
- या सोन्याने फॅशनेबल आणि छान डिझाइनचे दागिने बनवले जातात.
- याला आजची तरुण पिढी जास्त पसंत करते.
- याचा आजचा दर १० ग्रॅम ₹७३,०७० आहे.
सोन्याचे दर का बदलतात?
1. जागतिक बाजार
- इतर देशांमध्ये सोने कितीला विकले जाते त्याचा आपल्यावर परिणाम होतो.
- मोठ्या देशांमध्ये युद्ध, महागाई किंवा राजकारण अस्थिर असेल तर सोन्याचे दर वाढतात.
2. डॉलर आणि रुपये
- जेव्हा भारताचा रुपया कमकुवत होतो तेव्हा सोने महाग होते.
- आणि रुपया मजबूत असेल तर सोने थोडं स्वस्त होऊ शकते.
3. सण, लग्नाचा काळ
- दिवाळी, अक्षय तृतीया, लग्नसमारंभ अशा वेळी लोक जास्त सोने घेतात.
- त्यामुळे त्या वेळी सोन्याचे दर थोडे वाढतात.
4. शहरानुसार फरक
- मुंबई, पुणे, नागपूर यासारख्या मोठ्या शहरात स्पर्धा जास्त असल्यामुळे सोने थोडं स्वस्त असते.
- पण लांबच्या गावांमध्ये वाहतूक खर्च जास्त लागतो त्यामुळे दर थोडे जास्त असतात.
दागिने घेताना लागणारे इतर खर्च
1. मेकिंग चार्जेस
- दागिने बनवायला लागणारे पैसे.
- सोपा डिझाइन असेल तर कमी पैसे लागतात.
- पण जर दागिना सुंदर आणि बारीक काम असलेला असेल, तर चार्जेस जास्त असतात.
2. GST कर
- सरकारने लावलेला ३% जीएसटी कर भरावा लागतो.
3. इतर शुल्क
- हॉलमार्क चेक करण्याचे पैसे, सर्टिफिकेट, विमा – हे सगळे लहान-लहान खर्च दागिन्यांच्या किमतीवर वाढवतात.
सोने खरेदी करताना लक्षात ठेवा
- नेहमी विश्वासार्ह आणि अनुभवी सराफाकडूनच सोने घ्या.
- हॉलमार्क असलेलेच सोने घ्या. हे म्हणजे शुद्धतेची खात्री.
- त्या दिवशीचा सोन्याचा दर तपासा.
- दोन-तीन दुकानदारांकडे जाऊन दर आणि मेकिंग चार्जेस यांची तुलना करा.
- कोणतीही घाई न करता शांतपणे निर्णय घ्या.
गुंतवणूक म्हणून सोने
- सोने हे सुरक्षित गुंतवणूक मानले जाते.
- महागाई असो, संकट असो – सोने आपल्याला उपयोगी पडते.
- पण फक्त दर पाहूनच नको, तर सोन्याची शुद्धता, विक्रेत्याची प्रतिष्ठा आणि आपली गरज पाहून खरेदी करा.
शेवटी एक गोष्ट लक्षात ठेवा – सोने खरेदी करताना नेहमी शहाणपणाने विचार करा आणि तज्ञांचा सल्ला घ्या.