सध्या सोयाबीनला चांगले पैसे मिळत आहेत. काही बाजारात 1 क्विंटल सोयाबीनचे 4200 रुपये मिळत आहेत. काही तज्ञ लोक म्हणतात की, सोयाबीनची मागणी वाढली आहे. म्हणजेच जास्त लोक सोयाबीन खरेदी करत आहेत. म्हणून पुढे हे दर 6000 रुपये क्विंटलपर्यंत जाऊ शकतात. आता आपण समजून घेऊया की हे दर का वाढत आहेत, शेतकऱ्यांना त्याचा फायदा होतो की नुकसान, आणि पुढे काय होऊ शकतं.
सध्या बाजारात किती दर मिळतो?
- काही मोठ्या कंपन्या 4450 ते 4500 रुपये दराने सोयाबीन खरेदी करत आहेत.
- पण उघड्या बाजारात म्हणजे सामान्य बाजारात दर थोडे कमी आहेत – सुमारे 4100 ते 4300 रुपये.
- त्यामुळे शेतकऱ्यांना कमी पैसे मिळत आहेत. याचा त्यांना थोडा तोटा होतो.
वेगवेगळ्या जिल्ह्यांमध्ये वेगवेगळे दर
राज्यात प्रत्येक जिल्ह्यात सोयाबीनचे दर वेगळे आहेत.
- जळगावमध्ये शेतकऱ्यांना 4892 रुपये मिळत आहेत.
- पण काही ठिकाणी फक्त 3600 रुपयेच मिळतात.
हे पाहून आपल्याला समजतं की दर ठिकाणाप्रमाणे बदलतात, आणि बाजारात एकसारखे दर नाहीत.
सरकार काय करतंय?
सरकार शेतकऱ्यांकडून “हमीभावाने” म्हणजेच ठराविक किमतीने सोयाबीन खरेदी करत आहे.
पण ही खरेदी फार हळू चालते.
म्हणून बाजारात दर कमी राहतात आणि शेतकऱ्यांना नुकसान होतं.
शेतकरी म्हणतात की जर सरकारने लवकर खरेदी केली, तर त्यांना चांगले पैसे मिळू शकतात.
जागतिक बाजाराचा म्हणजे परदेशातल्या बाजाराचा परिणाम
सध्या परदेशात म्हणजे जगात इतर ठिकाणी सोयाबीनचे दर वाढत आहेत.
सध्या ते 9.75 डॉलर्स प्रति बुशेल्स (हे एक प्रकारचं मोजमाप आहे) आहेत.
तज्ज्ञ लोक सांगतात की हे दर अजून वाढतील.
जर तसं झालं, तर भारतातही दर वाढू शकतात आणि शेतकऱ्यांना फायदा होऊ शकतो.
काही जिल्ह्यांतील दर
- अकोला – 698 क्विंटल सोयाबीन आले. दर: 3400 ते 4125 रुपये.
- अमरावती – 769 क्विंटल आले. दर: 3850 ते 4075 रुपये.
- बुलढाणा – 2921 क्विंटल आले. दर: 3775 ते 4510 रुपये.
पुढे दर कसे बदलतील?
तज्ज्ञ लोक सांगतात की पुढे दर अजून वाढू शकतात. पण हे काही गोष्टींवर अवलंबून आहे:
- परदेशात दर कसे आहेत?
- सरकार लवकर खरेदी करतं का?
- आपल्या देशात सोयाबीनची मागणी किती आहे?
- हवामान चांगलं आहे का?
- परदेशात निर्यात करायला संधी मिळते का?
या सगळ्या गोष्टी एकत्र येऊन दर ठरवतात.
शेतकऱ्यांनी काय करावं?
- बाजारावर लक्ष ठेवा – दर वाढत आहेत की कमी, ते पाहत रहा.
- पिक नीट साठवा – पिक गोडाऊनमध्ये किंवा थंड जागेत ठेवा.
- योग्य वेळी विक्री करा – जेव्हा बाजारात मागणी जास्त असते, तेव्हा सोयाबीन विका.
- थेट विक्री करा – शक्य असेल, तर कंपन्यांना थेट विक्री करा. दलालांना टाळा.
जर शेतकऱ्यांनी हे सगळं नीट केलं, तर त्यांना जास्त पैसे मिळू शकतात. थोडं नियोजन केलं तर शेतीत चांगला फायदा होतो.